تنها ۲۵۰ هزار نفر زیر چتر بیمه بیكاری!
پلات: در صورتیكه خیلی از كارشناسان بر لزوم بهره مندی كارگران كارخانه ها و بنگاه های تعطیل شده تاكید دارند، آمارها نشان داده است با وجود بالا بودن تعداد بیكاران و كارجویان تنها 250 هزار نفر در كشور از مزایای بیمه بیكاری استفاده می نمایند.
به گزارش پلات به نقل از ایسنا، یكی از حمایت هایی كه تأمین اجتماعی از نیروی كار دارد در حوزه بیمه بیكاری است. فلسفه وجودی بیمه بیكاری به سال ۱۳۶۶ بر می گردد كه برای جبران خسارت ناشی از جنگ تحمیلی به كارگاه ها، كارخانه ها و مراكز تولید و صنعتی لطمه دیده و تخریب شده و كارگرانی كه در این جریان بیكار شدند، پیش بینی شد.
بیمه بیكاری بعنوان یك ابزار كاربردی در شرایط خاص در قانون كار گنجانده شده كه به واسطه این ابزار كارگران می توانند در دوره بیمه ای خود كمتر متوجه بحران بیكاری شده و فرصتی برای جستجو برای كار دیگر داشته باشند.
اخراج، مهم ترین و اصلی ترین عامل احراز شرایط دریافت مقرری بیمه بیكاری به حساب می آید به این معنا كه بیمه شده، كار خودرا به اختیار از دست نداده باشد؛ مثلاً اخراج به سبب عدم نیاز كارگر یا عدم تفاهم كارگر و كارفرما در ادامه همكاری صورت گرفته باشد پس چنانچه كارگر استعفا دهد یا ترك كار كند و یا بیكاری وی ناشی از خاتمه كار و تسویه حساب باشد، بیكاری غیر ارادی محسوب نمی گردد و طبعاً شامل دریافت مقرری بیمه بیكاری نیز نخواهد شد. همین طور كارگرانی كه برخلاف میل و اراده خود بازخرید شوند ولی آماده كار باشند از مقرری بیمه بیكاری بهره مند خواهند بود.
بر اساس بند ب ماده ۶ قانون بیمه بیكاری، كارگر اخراجی یا بیمه شده ای كه كار خودرا به صورت غیر ارادی از دست می دهد، برای دریافت مقرری بیمه بیكاری باید از تاریخ وقوع بیكاری حداكثر ظرف مدت یك ماه (۳۰ روز) سوژه را به واحدهای اداره تعاون، كار و رفاه اجتماعی اعلام كند و آمادگی خودرا جهت اشتغال به كار تخصصی یا كار مشابه آنرا اعلام نماید. در صورت داشتن عذر موجه مثل بیماری، امكان بازگشت تا حداكثر سه ماه نیز وجود دارد.
غیر ارادی بودن بیكاری، ملاك اصلی برقراری حمایت های قانونی برای بیمه شدگان بیكار است و تنها افرادی می توانند از مقرری بیمه بیكاری استفاده كنند كه به صورت غیر ارادی از كار بیكار شده و خروج از اشتغال به اراده و خواست آنها نبوده باشد. تشخیص ارادی و غیرارادی بودن بیكاری بر عهده كمیته ای متشكل از نمایندگان اداره تعاون، كار و رفاه اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی است و شعب تأمین اجتماعی برمبنای معرفی ادارات كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی درباب برقراری مقرری بیمه بیكاری برای بیمه شدگان اقدام می كنند.
پرداخت بیمه بیكاری مطابق با حداقل دستمزد سالانه و بسته به سابقه كارگر و مستند به سوابق بیمه ای او است كه نشان داده است چه میزان استحقاق دریافت بیمه بیكاری را دارد. سابقه لازم برای برخورداری از مقرری بیمه بیكاری هم داشتن حداقل شش ماه سابقه است اما چنانچه بیكاری ناشی از تعطیلی كارگاه بر اثر حوادث غیرمنتظره از قبیل سیل، زلزله و آتش سوزی باشد، نیازی به سابقه شش ماهه نیست و با یك روز سابقه هم مقرری بیمه بیكاری پرداخت می شود.
ایام استفاده از بیمه بیكاری جزو سابقه محسوب می شود
مدت پرداختی حق بیمه از ۶ ماه تا ۵۰ ماه است كه متاهل ها سقف پرداختی ۵۰ ماه را می گیرند؛ همین طور میزان پرداختی متغیر است و تغییرات بر اساس متأهل و مجردی تعیین می شود. مسلماً بیمه بیكاری افراد متأهل به نسبت افراد مجرد بیشتر است. مطابق ماده هفت قانون بیمه بیكاری، كارگران مجرد حداقل ۶ ماه و حداكثر ۳۶ ماه و كارگران متأهل حداقل ۱۲ ماه و حداكثر ۵۰ ماه با داشتن شرایط سابقه پرداخت حق بیمه و بیمه بیكاری و سایر شرایط مندرج در قانون كه بدون میل و اراده از كار بیكار شده باشند «مقرری بیمه بیكاری» دریافت می كنند. ایام استفاده از مقرری بیمه بیكاری جزو سوابق پرداخت حق بیمه كارگران به لحاظ بازنشستگی، از كارافتادگی و فوت شمرده می شود. كارگرانی كه مقرری بیمه بیكاری دریافت می كنند، در مدت برقراری مقرری می توانند از خدمات درمانی تأمین اجتماعی، بازنشستگی و از كار افتادگی استفاده كنند.
در حال حاضر بنگاه های تولیدی به سبب شرایط اقتصادی و افزایش هزینه ها با مشكلات بسیاری دست و پنجه نرم می كنند و ناچار به تعدیل كارگران یا توقف خطوط تولید خود شده اند. باوجود آنكه خیلی از كارگرانی كه در شرایط موجود اقتصادی به سبب نوسان نرخ ارز، ركود بنگاه ها، وضعیت كارخانه ها و قراردادها از كار بیكار می شوند باید تحت پوشش چتر بیمه بیكاری قرار گیرند اما بخش اعظمی از آنها نمی توانند از مقرری بیمه بیكاری بهره مند شوند.
به اعتقاد فعالان حوزه كار، در صورتیكه ماهانه درصدی از حق بیمه كارگران به صندوق تأمین اجتماعی واریز می شود تا در مواقع بحرانی از آن استفاده كنند اما منابع موجود برای پوشش شاغلان بیكار شده بسیار محدود است و دولت نیز بدهی خودرا به تأمین اجتماعی نمی پردازد تا از این طریق هم منابع صندوق افزایش یابد و هم افراد بیشتری بتوانند از مزایای قانونی بیمه بیكاری بهره مند شوند.
علی اكبر لبافی، كارشناس حوزه كار در این زمینه به ایسنا می گوید: برای آنكه افراد بیشتری را تحت پوشش بیمه بیكاری قرار بدهیم باید منابع درآمدی صندوق بیمه بیكاری را تقویت نماییم.
او می گوید: پرداخت مقرری بیمه بیكاری در كشورهای دیگر هم وجود دارد منتها جنبه عام دارد به این نحو كه فقط نیروهای كاری كه قبلاً مشغول كار بوده و الان بیكارند، تحت پوشش قرار ندارند بلكه افراد بیكاری هم كه فاقد شغل هستند، تحت پوشش قرار می گیرند.
به گفته لبافی، در كشورهای دیگر به محض آنكه فرد از كار بیكار شد و شغل خودرا از دست داد مورد حمایت قرار می گیرد ولی در كشور ما استثناهایی در نظر گرفته شده همچون اینكه در كارگاه هایی كه مشمول بهسازی و نوسازی هستند یا گرفتار حوادث غیرطبیعی شده اند كارگران می توانند از مزایای بیمه بیكاری استفاده كنند اما همین كارگران اگر در كارگاه یا پروژه ای با ماهیت موقت مشغول كار شوند و پس از مدتی فعالیت بنگاه یا پروژه متوقف شود دیگر نمی تواند از مقرری بیمه بیكاری دریافت كند چون استدلال این است كه ماهیت كار او موقتی بوده و با اتمام قراردادش از كار خارج شده و اخراج نشده است.
به گفته این كارشناس حوزه كار، منابع صندوق تأمین اجتماعی كه مقرری بیمه بیكاری را تأمین می كند باید تقویت شود چون هرگونه كسری در تأمین منابع سبب می شود كه نتواند پوشش لازم را از بیمه شدگان بیكار داشته باشد در نتیجه عده بسیار كمی از مزایای پیش بینی شده در قانون بیمه بیكاری برخوردار خواهند شد.
شرایط قطع مقرری بیمه بیكاری
افراد بیمه شده و كارگرانی كه از مقرری بیمه بیكاری استفاده می نمایند در صورتیكه باردیگر اشتغال به كار پیدا كنند، یا از قبول شغل مشابه پیشنهاد شده اجتناب كنند، مقرری بیمه بیكاری آنها قطع می شود؛ همین طور در صورتیكه بعد از برقراری مقرری بیمه بیكاری مشخص شود كه بیكاری بیمه شده ناشی از اراده شخصی وی بوده یا بیمه شده بیكار اشتغال مجدد خودرا اعلام نكرده و به رغم اشتغال همچنان به دریافت مقرری ادامه دهد، باید وجوه دریافتی و كمك هزینه بیكاری را به سازمان تأمین اجتماعی بازپرداخت كند.
بررسی بیمه بیكاری و افراد بهره مند از این مزیت، یكی از مواردی است كه می تواند در تحلیل بازار كار كشورها مفید باشد. لازم به ذكر است رویكرد جهانی در این خصوص كاهش تعداد مقرری بگیران با تاكید بر حفظ اشتغال است چونكه افزایش این امر می تواند بیان كننده مشكلات اقتصادی كارگاه و تعطیلی آنها باشد.
بر اساس گزارش های مركز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی بررسی مقرری بگیران جدید بیمه بیكاری طی سال های ۱۳۹۷-۱۳۹۵ روند افزایشی این تغییرات را نشان داده است به نحوی كه میزان تغییرات سال ۱۳۹۷ نسبت به سال قبل، ۱۷.۳ درصد بوده است. بررسی تعداد مقرری بگیران جدید بیمه بیكاری بر حسب جنس نشان داده است كه در سال ۱۳۹۷ مردان ۷۷ درصد از مقرری بگیران جدید را به خود اختصاص داده اند، همین طور از بین تمام مقرری بگیران جدید بیمه بیكاری، حدود ۸۴ درصد متأهل یا متكفل هستند.
بررسی تعداد مقرری بگیران جدید بیمه بیكاری بر حسب جنس نشان داده است كه در سال ۱۳۹۷ مردان ۷۷ درصد از مقرری بگیران جدید را به خود اختصاص داده اند، همین طور از بین تمام مقرری بگیران جدید بیمه بیكاری، حدود ۸۴ درصد متأهل یا متكفل هستند. اخیراً زمزمه های واگذاری سوژه بیمه بیكاری به كاریابی ها شنیده شده كه مورد انتقاد تشكل های كارگری قرار گرفته است. آنطور كه مقامات كارگری می گویند این اقدام در امتداد واگذاری به بخش خصوصی صورت خواهد گرفت در صورتیكه قبلاً هم اتفاق افتاده و كاریابی ها مشكلاتی را برای صندوق بیمه بیكاری به وجود آورده بودند.
نایب رئیس كانون عالی انجمن های صنفی كارگران با بیان مخالفت شدید از واگذاری سوژه پرداخت مقرری بیمه بیكاری به كاریابی ها می گوید: بر خلاف رویه كشورهای دیگر هیچ گونه بسته حمایتی از نیروی بیكار شده در كشور پیش بینی نشده و هر روز شرایط دریافت مقرری بیمه بیكاری كه حق قانونی كارگران است، سخت تر می شود.
چمنی می گوید: پرداخت مقرری بیمه بیكاری منت گذاشتن بر سر كارگر نیست و برخی تصور می كنند مقرری بیمه بیكاری منتی است كه وزارت كار و دولت سر كارگران می گذارند درحالی كه این طور نیست كارگران درصدی از حق بیمه ای كه ماهانه به تأمین اجتماعی پرداخت می كنند بعنوان مقرری بیمه بیكاری در شرایط خاص ذخیره می كنند و چنانچه بدون میل و اراده بیكار یا از كار اخراج شدند از آن محل بعنوان مقرری بیمه بیكاری استفاده می نمایند.
به گفته وی، در شرایطی كه آمار بیكاران كشور افزایش می یابد و كارگران زیادی به سبب شرایط اقتصادی تعدیل یا اخراج می شوند، سخت كردن روند دریافت بیمه بیكاری شایسته نیست برای اینكه كارگری كه از كار بیكار شده نان آور یك خانواده است و اگر مستأجر هم باشد شرایط زندگی او سخت و دشوارتر خواهد بود.
در همین حال مدیركل پشتیبانی از مشاغل و بیمه بیكاری وزارت كار در گفت و گو با ایسنا، با بیان آخرین آمار كارگران تحت پوشش بیمه بیكاری می گوید: الان ۲۵۸ هزار نفر در كشور در حال دریافت مقرری بیمه بیكاری هستند كه این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۲ درصد افزایش داشته است.
به گفته وی، بیمه بیكاری به میزان سه درصد مزد بیمه شده است كه توسط كارفرما تأمین و پرداخت می شود و پرداخت مقرری بیمه بیكاری از این محل صورت می گیرد.
یاوری می گوید: یكی از وظایف وزارت كار درباب مقرری بگیران بیمه بیكاری فراهم كردن زمینه اشتغال مجدد آنها است كه تا اختتام دی ماه سال قبل زمینه اشتغال بیشتر از ۱۴ هزار نفر در كشور برای مقرری بگیران بیمه بیكاری فراهم گشته است.
مدیركل پشتیبانی از مشاغل و بیمه بیكاری وزارت كار با اشاره به اینكه سازمان آموزش فنی و حرفه ای مكلف است نسبت به ارائه آموزش های مهارتی به مقرری بگیران اهتمام ورزد، از معرفی بیشتر از ۲۵ هزار نفر از مقرری بگیران بیمه بیكاری به مراكز آموزش فنی و حرفه ای برای یادگیری و بازآموزی مهارت آگاهی داد.
به گزارش پلات به نقل از ایسنا، برمبنای آمارها ۱۸ هزار نفر از مقرری بگیران بیمه بیكاری مجدداً مشغول به كار شده اند. پیگیری و اشتغال مجدد مقرری بگیران بیمه بیكاری در اولویت وظایف قانونی متولیان اجرای قانون بیمه بیكاری است و سازمان آموزش فنی و حرفه ای مكلف شده زمینه آموزش مهارت های مورد نیاز بازار كار و بازآموزی مهارت كارگران تحت پوشش بیمه بیكاری را بوسیله آموزش در كارخانه ها یا مراكز این سازمان فراهم آورد. بیمه بیكاری یكی از حمایت های مهم تأمین اجتماعی در امتداد صیانت از نیروی كار كشور است تا كارگرانی كه بطور غیر ارادی بیكار می شوند به جهت اینكه از مشكلات معیشتی در امان بمانند تحت پوشش بیمه بیكاری قرار بگیرند. بی شك از دست دادن غیر ارادی كار یكی از موضوعاتی است كه نیروهای كار را تهدید می كند بدین جهت برقراری بیمه بیكاری راهكاری مناسب و مطمئن برای تأمین زندگی در چنین شرایطی است.
منبع: پلات
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب